تعریف قرارداد:

تعهد به قرارداد یا عقد طبق ماده ۱۸۳ قانون مدنی عبارت است از یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد به امری نمایند و مورد قبول آن­ها قرار گیرد. بر اثر عقد میان دو طرف، یک رابطه جدید حقوقی برقرار می­شود و طرفین با توجه به موضوع قرارداد نسبت به یکدیگر باید تعهداتی را انجام دهند.

در زبان غیرتخصصی عقد و قرارداد به یک معنی است، اما در علم حقوق منظور از اصطلاح عقد، عقود معین (آن دسته از عقدهایی که در قانون مدنی شرایط و چگونگی آن­ها ذکر شده است مثل عقد بیع، عقد اجاره، عقد رهن، عقد وکالت، عقد مضاربه و غیره) استعمال می­شود و حال آنکه کلمه قرارداد، بر تمامی عقود (خواه معین باشد یا نباشد) اطلاق می­شود.

توافق دو یا چند نفر جزء اصلی تعریف قرارداد است. برای مثال در خرید ملک یا آپارتمان دو نفر توافق می­کنند که یکی (فروشنده) ملک خود را به دیگری (خریدار) بدهد و دیگری در قبال آن پولی به فروشنده پرداخت کند.

قصد و رضایت درونی دو طرف بر انتقال مال یا انجام کاری برای وقوع یک قرارداد کفایت می­کند و زمانی که دو طرف با اراده آزاد بر موضوعی توافق کنند، ملزم به رعایت آن می­شوند و پس از آن در حق طرفین و افرادی که جانشین آن­ها می­شوند (قایم مقام قانونی) نیز موثر است و نیاز به هیچ گونه تشریفاتی ندارد، اما نکته مهم این است که قانون­گذار به لحاظ مصالح اجتماعی شرایطی را به موارد فوق افزوده است که در بعضی مواقع بدون توجه به آن شرایط و تشریفات، مراجع قانونی از پذیرش قرارداد خودداری خواهند نمود

قراردادهای بین المللی ، انواع بسیاری دارند اما در یک تقسیم بندی کلی می توان آنها را در ۳ دسته ی عام قرار داد:

قراردادهای بین المللی فروش

قراردادهای بین المللی خدمات

قراردادهای بین المللی که ترکیبی از فروش- خدمات هستند، مانند قراردادهای صنعتی و ساخت.

در زمینه ی فروش، نباید این تصور را داشت که لزوماً کالایی به صورت عینی باید موضوع قرارداد قرار بگیرد، بلکه موضوع فروش می تواند از موارد مالکیت معنوی و اموال غیرمدی و یا صرف یک فناوری باشد. گاه در این دسته از قرارداد، امتیاز استفاده از یک برند یا نام تجاری به طرف قرارداد فروخته می شود و نام دسته بندی کلی این قراردادها نباید تعاریف رایج و سنتی آنها مقایسه گردد.

قراردادهای بین المللی

بعد از تبیین دسته های کلی، می توان به انواع مهمی از قراردادهای بین المللی اشاره نمود:

قراردادهای بیع متقابل Buy Back1-

این قرارداد در دسته ی قراردادهای خرید خدمت است که بیشتر در حوزه ی نفت و گاز استفاده می شود. در این نوع از قراردادها، بازپرداخت اصلی و همچنین سود، از محل محصول و نتیجه ی قرارداد پرداخت می شود.

قرارداد احداث، بهره برداری، انتقال Build- operate-Transfer (BOT)2-

این قرارداد بیشتر در مورد تأسیسات زیربنایی مورد استفاده قرار می گیرد و بیشتر روشی برای تأمین مالی پروژه است. در واقع در این نوع قرارداد، ساخت در بهره برداری پروژه، در مدت معین، توسط

شرکتی که اصطلاحاً شرکت مجری پروژه (Progect development company) نام می گیرد انجام می شود.

قرارداد احداث، تملک، بهره برداری Build own operade (B.O.O)3-

در این دسته از قراردادها، سرمایه گذار نسبت به ساخت، تملک و راه اندازی و علاوه بر آن نگهداری پروژه اقدام می کند و عوارض ناشی از آن را به منظور بازگرداندن سرمایه به سرمایه گذار جمع آوری می کند.

قراردادهای تأمین مالی Finance4-

قراردادی است که ما بین ارائه کننده تسهیلات و استفاده کننده از آن منعقد می شود و از منابع بین المللی تأمین می گردد.

قرارداد کلید در دستTurn-Key5-

به قراردادهای طراحی و ساخت(design-constract) یا Package deal گفته می شود که در آن پیمانکار، مسئولیت طراحی و ساخت و اجراء را به کلی بر عهده می گیرد و پس از تکمیل پروژه و نهایی شدن آن، آن را به کارفرما تحویل می دهد، به صورتی که کارفرما تنها با زدن یک کلید می تواند از تأسیسات مزبور استفاده کند.

قرارداد فرانشیزFranchise Agreement6-

در این نوع قرارداد، یک طرف که صاحب تجارت است (Franchisor) و یا به عبارتی، صاحب برند یا یک سیستم اقتصادی است به طرف دیگر( Franchisee) اجازه می دهد تا از برند و الگوی عملیاتی او استفاده کند و در مقابل سالانه درصدی از وی دریافت می کند.

۷-قرارداد لیسانس

این قرارداد یکی از شیوه های انتقال فناوری یا دانش فنی است که طبق آن دارنده ی دانش فنی know) How) که به آن Licensor گفته می شود، در قبال اخذ حق امتیاز، به طرف دیگر (Licensee) اجازه می دهد تا در مدت و قلمرو معینی تمام یا بخشی از فناوری موضوع قرارداد را مورد بهره برداری قرار دهد.

۸-قراردادهای جوینت ونچر

در قراردادهای مشارکت در ساخت نمیتوان از یک مدل قراردادی استاندارد و تیپ برای تمام موارد موجود سخن گفت و حتی اگر چنین قرارداد نمونه ای نیز تهیه شود به موازات عام بودن قرارداد، کارکرد بهینه آن برای تمامی موارد تضعيف مي شود. همانگونه که یک آرشیتکت برای هر زمین با توجه به خواسته های مالک زمین و ویژگی های منحصر به فرد زمین، نقشهای خاص طراحی میکند، طراحی قراردادی مشارکت در ساخت و مدیریت حقوقی پروژههای مشارکت در ساخت نیز بر اساس خواسته های طرفین قرارداد و ویژگیهای خاص هر مورد باید جداگانه انجام شود تا به حداکثر نتیجه مطلوب برسد. به عنوان مثال در قراردادهایی که تعداد افراد موجود در طرف مالک یا سازنده زیاد است یا زمانی که یک طرف قرارداد شخص حقوقی است یا در حالتی که سازنده برای تامین مالی پروژه به فکر پیش فروش است باید تدابیر خاصی در قرارداد اندیشیده شود. قدرت چانه زنی طرفین در مذاکرات در اثر عواملی چون مرغوبیت زمین یا شناخته شده بودن سازنده و عواملی از این دست همه و همه در طراحی بهینه مدل همکاری مشارکت در ساخت تاثیرگذار است. قرارداد موجود در این قست بر اساس توافقات و خواسته های طرفین و نیز ویژگیهای منحصر به فرد پروژه مورد نظر تنظیم شده اند و مفاد و شروط موجود در آنها لزوما بیانگر بهترین حالت ممکن در تمامی موارد دیگر نیز نمیباشند. بدین ترتیب نمونه موجود صرفا جهت راهنمایی فعالان عرصه مشارکت در ساخت برای آشنایی بیشتر ایشان با ساختار کلی این قراردادها است و استفاده از این قالب ها حتی در شرایط به ظاهر مشابه هم ممکن است باعث بروز مشکلاتی گردد

در قانون ایران

قانونگذار ایران در ماده ۱۸۳ قانون مدنی عقد را چنین تعریف نمودهاست: «عقد عبارت از اینست که دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد» بر این تعریف ایراداتی شدهاست. از جمله اینکه این تعریف عقود تملیکی را به واسطه حصر عقود به تعهد طرفین در جمله قانونگزار دربر نمیگیرد. این ایراد از سوی بزرگان علم حقوق ایران اینگونه پاسخ داده شدهاست که:اگرچه متن این ماده از قانون فرانسه مأخوذ است، اما نویسندگان قانون مدنی ایران با نظر به فقه این ماده را تغییر دادهاند. فلذا چون در فقه عهد در معنی عقد نیز به کار میرود، این ماده همه عقود را در برمیگیرد. ایراد دیگر این ماده قانونی استفاده از کلمه نفر است، در حالی که بهتر بود از کلمه شخص استفاده میشد تا اشخاص حقوقی را نیز شامل میشد.

جمع عقد، عقود است.

در مقابل عقد، ایقاع قرار دارد، که ماهیات حقوقی را گویند که با یک اراده ایجاد یا ساقط میشوند. همچون طلاق که تنها با اراده مرد واقع میشود. مبحث عقد جزء حقوق مدنی به حساب میآید.

عقد به اعتبارات مختلف، تقسیمبندیهای متفاوتی یافتهاست. از جمله تقسیم عقود به اعتبار موضوع آن، به مالی و غیر مالی یا تملیکی و عهدی.

اقسام عقود درفقه و قانون مدنی:بیع- اجاره-رهن-امانت- نکاح-قرض-وصیت- عاریه-شرکت-وقف-وکالت-جعاله-مزارعه مساقات-سلف-سلم

از میان این عقود بطور مثال عقد امانت –وصیت عهدی –وکالت و جعاله میتوانند جزئ قرادادهای غیر مالی باشند.

برای تنظیم انواع قرادادها میتوانید با ما تماس حاصل فرمایید.