مهریه
براساس حقوق ما روابط مال زن و شوهر به سه قسم عمده تقسیم می شود ، که عبارتند از :مهریه، نفقه و جهیزیه. باید دقت داشت که روابط مالی زوجین با رابطه آنها با اموالشان متفاوت می باشد .
زیرا به استناد ماده 1118 ق.م زن مستقلا می تواند در اموال و دارایی های خود هر تصرفی را که میل دارد بنماید . یعنی بدون هیچ تردیدی مالک اموال و دارایی های خودش می باشد .
مهریه –ریشه ای اجتماعی دارد که که این سنت و رسم به علت عمل به آن در جامعه وارد قوانین شده است . ومورد بحث و تبادل نظر فقها و حقوقدانان قرار گرفته است ،از طرفی قانونگذار نیز برای آن ضمانت اجرا مقرر نموده است .و به نظر می رسد آنچه که در عرف و رسومات اولیه بوده با آنچه که امروزه به عنوان یک معضل در جامعه با آن روبرو هستیم که بخشی از توان دستگاه قضایی و ادارات ثبت و سازمان زندانها راگرفته متفاوت می باشد، و کسی تصور چنین بحرانی را نمی کرد.نکاح یک رابطه مادی و معنوی برای زوجین می باشد، جنبه معنوی آن برقراری رابطه زوجیت و تشکیل خانواده و تولید نسل است وجنبه مادی نکاح نیز رابطه مالی آنها می باشد که شامل مهریه ،نفقه، جهیزیه، نحله و اجرت المثل می شود.
تعریف مهریه- قانون مدنی تعریفی از مهریه نکرده است و از جمع مواد قانون مدنی و عرف مهریه را این طور تعریف نموده اند :مالی که شوهر در برابر عقد نکاح به زن پرداتخت می کند.
انواع مهریه
مهر المسمی – مهریه ای که زوجین در زمان عقد نکاح یا پس از عقد برآن توافق می کنند. ماده 1080 ق.م
مهر المثل – مهر المثل مهریه ای است که به استناد ماده 1091 ق.م با توجه به وضعیت زن از نظر شرافت خانوادگی ، صفات ، اماثل و اقران ومعمول محل و غیره تعیین می گردد.
در موارد زیر برای زن مهر المثل تعیین می شود:
الف – عدم ذکر مهریه در نکاح دائم ب-عدم مهر یکی از شرایط عقد نکاح باشد .ج- مالیت نداشتن مهرالمسمی د-مجهول بودن مهر المسمی
مهر المتعه – مهریه ای است که در صورت عدم تعیین مهر در عقد نکاح و وقوع طلاق بین زوجین بدون نزدیکی بوسیله مرد پرداخت می شود .ماده 1093 ق.م در تعیین و پرداخت مهر المتعه وضعیت مرد از حیث غنا و فقر در نظر گرفته می شود. ماده 1094ق.م
مهر السنه – البته این نوع از مهریه یکی از انواع قانونی مهر نیست بلکه وصفی برای مهریه می باشد .و خانواده ها تشویق می شوند که براساس سنت پیامبر (ص) مهریه دختران خود راتعیین نمایند.این مهریه همان مهریه حضرت زهرا (س) می باشد و عبارت است از 500 درهم یا 262 مثقال و نیم پول نقره مسکوک .
مهر السر – گاهی در بین خانواده ها برای رعایت حال خود و حفظ موقعیت اجتماعی دو مهریه تعیین می شود یکی آنچه که علنی اعلام می کنند و یکی هم مهریه ای که واقعی و مخفی بین زوجین و خانواده ها می باشد.در صورتی که این توافق مکتوب یا رسمی نباشد در مطالبه و اجرا با مشکل مواجه می شوند.
شرایط مهریه
مالیت داشته باشد – یعنی در بازار ارزش مبادله و معامله داشته باشد و بتوان قیمت گذاری نمود. ماده 1078 ق.م
قابلیت تملک داشته باشد – یعنی زن بتواند به راحتی در آن دخل و تصرف مالکانه بنماید. ماده 1078 ق.م از اموالی مثل موقوفات و اموال دولتی وممنوعه نباشد.
منفعت عقلایی داشته باشد- این شرط در ماده 1078 ق.م نیست ولی از مواد 215 و 348 ق.م می توان به عنوان یک قاعده کلی در قراردادها به آن استناد نمود. شاید به استناد این شرط برخی از مهریه های امروزی را باطل دانست. از این اموال نباشد شراب – موادمخدر – خوک- ربا
مهریه معین باشد – این شرط نیز از بند 3 ماده 190 ق.م در باب شرایط کلی قرار دادها استنباط می شود یعنی اینکه مورد مهریهنبایستی مردد باشد.
مهریه معلوم باشد-به استناد ماده 1079 ق.م مهریه باید بین زوجین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد . یعنی مبهم نباشد و ماده 216ق.م نیز بر همین امر تاکید دارد که مورد معامله نباید مبهم باشد ، مگر در موارد خاصه که علم اجمالی به آن کافی باشد.
منظور از رفع ابهام نیز این است که تا حدودی اوصاف ، مقدار و جنس مالی که مهریه قرار می گیرد معلوم باشد.وزن و جنس و مقدار و ابعاد مورد مهر برای طرفین روشن باشد.
قدرت بر تسلیم مهریه وجود داشته باشد –یکی از ارکان عقد بیع توانایی تسلیم مبیع طبق ماده 348 ق.م می باشد . مگر اینکه طرف معامله خود قادر به تسلیم آن باشد. در مورد مهریه هم مرد باید قادربه تسلیم باشد و در صورت ناتوانی مرد بر تسلم مورد مهر زن خود قدرت بر تصرف و تسلیم داشته باشد. یعنی اگر زن و مرد هردو قادر به تسلیم و تصرف در مهریه نباشند مثل موردی است که مهریه تعیین نشده است.
مقدار مهریه
به موجب ماده 1080 ق.م مقدار مهریه بسته به توافق و تراضی زوجین می باشد و محدودیتی در تعیین مقدار مهریه نیست.. یعنی هر مالی که شرایط فوق را داشته باشد می تواند مهریه قرار گیرد ودر مواردی هم که مهریه تعیین نشده مهر المثل یا مهر المتعه متناسب با وضعیت زن یا مرد تعیین می گردد.
طرق وصول مهریبه
با توجه به اینکه امروزه در کشور ثبت ازدواج اجباری می باشدبرای وصول مهریه هایی که در عقد نامه ها ی رسمی می باشد دوراه وجود دارد:
1: ازطریق اجرای ثبت
2: از طریق مراجعه به دادگاه حقوقی
1: از طریق اجرای ثبت
سند ازدواج سندی رسمی است که به موجب قانون لازم الاجرا می باشد. به موجب بند ج ماده 2 آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایات از عملیات اجرایی در مورد مهریه و تعهداتی که ضمن ثبت ازدواج و طلاق و رجوع شده و همچنین نسبت به اموال منقول وسایر تعهدات از دفتری که سند ازدواج را تنظیم کرده است تقاضای اجرا می شود (یعنی دفتر ازدواج و طلاق)و نسبت به اموال غیر منقول که در دفتر املاک به ثبت رسیده است از دفتر اسنادرسمی تنظیم کننده تقاضای صدور اجرائیه می شود.
به موجب این آئین نامه ، اجرائیه مهریه صادر و به شوهر یا جانشین قانونی وی ابلاغ می گردد.دفتر خانه باید اجرائیه را در سه نسخه صادر و پس از امضا جهت ابلاغ و اجرا به اداره ثبت محل ارسال کند اداره ثبت نیز اجرائیه را ثبت اجرائی و بوسیله مامور ابلاغ امر ابلاغ انجام می شود .( مواد 5-13-14 آئین نامه )
به استنادماده 21 آئین نامه اجرایی مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا شوهر مکلف است ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه مفاد آن را اجرا نماید یا ترتیبی برای پرداخت بدهد و یا اینکه مالی معرفی نماید.
روش مراجعه به ثبت به علت فقدان ضمانت اجرا و یا عدم دسترسی به اموال شوهر ویا نا توانی زوجه در پرداخت هزینه نیم عشر دولتی عملا کمتر مورد استفاده می باشد.
2-مراجعه به دادگاه حقوقی
اصل کلی این است که هر شخصی جهت احقاق حق می تواند به محاکم قضایی مراجعه نماید . و زنی که جهت وصول مهریه خود به دادگاه مراجعه می کند با استفاده از عقدنامه رسمی که در اختیار دارد و یا رونوشت برابر با اصل اخذ شده از دفتر خانه رسمی ازدواج دادخواستی را تنظیم و تقاضای مطالبه مهریه خود را می نماید.دادگاه نیز متناسب با نوع مهریه وجه نقد – سکه – اموال منقول یا غیر منقول –انجام عمل یا سفر حج و غیره اقدام به صدور حکم به پرداخت یا تحویل یا انجام مهریه یا انتقال مهریه می کند.
نکته 1: در صورتی که مهریه وجه نقد باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان پرداخت نسبت به سال عقد محاسبه و شوهر محکوم به پرداخت می گردد. (تبصره ماده 1082 ق.م مصوب 1376 شاخص سال مطالبه تقسیم بر شاخص سال عقد ضربدر مقدار مهریه می شود مبلغ روز مهریه)
بعد از صدور حکم و اجرائیه ، واحد اجرای احکام شعبه مر بوطه در صورتی که شوهر اقدام به پرداخت ننماید از اموال وی وصول ودر صورتی که مالی نداشته باشد به استناد ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی مصوب 1378 اقدام به جلب شوهر می نماید.
نکته 2: به استناد ماده 22 قانون حمایت خانوتده مصوب 1/12/1391در اعمال ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی تعدیلی به عمل آمده است و تا 110 سکه یا معادل آن امکان صدور دستور جلب شوهر وجود دارد و نسبت به مازاد بر آن در صورت ملائت مرد و عدم پرداخت امکان صدور دستور جلب می باشد.
نکته 3: قبلا به استناد ماده 2 قانون محکومیتهای مالی زوج بازداشت می شد تا اعسار وی محرز گردد. اما با اصلاحی که در بند ج ماده 18 آئین نامه ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی به عمل آمده است به صرف تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به از حبس مرد خودداری و اگر در حبس باشد آزاد می گردد.
وضعیت مهریه در چهار حالت فوت ، طلاق ،فسخ و بطلان نکاح
پرداخت مهریه در هریک از این چهار حالت بستگی به دو عامل تعیین یا عدم تعیین مهریه و داشتن رابطه نزدیکی یا عدم نزدیکی بین زن و شوهر دارد که به صورت اختصار به شرح زیر می باشند.
فوت
الف – مهریه تعیین شده و نزدیکی صورت نگرفته است .با فوت هریک از زوجین زن مالک نصف مهریه است .ماده 1092 ق.م
ب- مهریه تعیین شده و نزدیکی صورت گرفته استبا فوت هریک از زوجینزن مالک تمام مهریه است.
ج- مهریه تعیین نشده و نزدیکی صورت نگرفته است با فوت هریک از زوجین زن مستحق هیچ مهری نیست.ماده 1088 ق.م
د- مهریه تعیین نشده ولی نزدیکی صورت گرفته است با فوت هریک از زوجین زن مستحق مهر المثل است.ماده 1087 ق.م
در صورتی که مردفوت کند و مهریه پول نقد باشدمحاسبه آن به نرخ روز ازتاریخ عقد تا تاریخ فوت مرد می باشد. ولی در صورتی که زن فوت کند بستگی به زمان مطالبه ورثه زن دارد .هرچند که اعتقاد دارم بعد از فوت زن مهریه برای ورثه نبایستی به نرخ روز محاسبه شود چون متعلق به زن بوده و ممکن است هیچ وقت آن را مطالبه نمی کرد و نبایستی مثل دیگر ماترک زن با مهریه برخورد نمود. و بایستی حکم تبصره ماده 1082 ق.م را صرفا در مورد زن اجرا نمود و در مورد ورثه زن به اصل رجوع کنیم که چون طلب کار خود به مدیون جهت مطالبه رجوع نکرده لذا تاخیر این مدت تعلل در مطالبه از بین رفته و طبق قاعده اقدام قابل مطالبه نباشد.
2-طلاق
الف- مهریه تعیین شده و نزدیکی صورت نگرفته است زن مستحق نصف مهر خود است. ماده 1092 ق.م
ب- مهریه تعیین شده و نزدیکی صورت گرفته است زن مستحق تمام مهریه خود است .
ج- مهریه تعیین نشده و نزدیکی صورت نگرفته است زن مستحق مهرالمتعه است .ماده 1093 ق.م
د- مهریه تعیین نشده و نزدیکی صورت گرفته است زن مستحق مهر المثل است.ماده 1093 ق.م
3-فسخ نکاح
الف- مهریه تعیین شده و نزدیکی صورت نگرفته استزن مستحق مهریه نیست مگر در صورت عنن مرد که زن مستحق نصف مهریه است . ماده 1101ق.م
ب- مهریه تعیین شده و نزدیکی صورت گرفته است زن مستحق مهر المسمی می باشد.ماده 1101ق.م
ج- مهریه تعیین نشده و نزدیکی صورت نگرفته است زن مستحق مهریه نیست. ماده 1101 ق.م
د- مهریه تعیین نشده و نزدیکی صورت گرفته است زن مستحق مهرالمثل است .ماده 1087ق.م
4-بطلان نکاح
الف – در صورت بطلان نکاح چه مهر تعیین شده باشد چه تعیین نشده باشد ، درصورت عدم نزدیکی بین زوجین زن مستحق مهریه نیست.واگر مهریه را گرفته باشد باید مسترد نماید.ماده 1098ق.م
ب- در صورت بطلان نکاح و وقوع نزدیکی بین زوجین چه مهریه تعیین شده باشد چه تعیین نشده باشد در صورت جهل زن به فساد عقد ، زن مستحق مهر المثل است .ماده 1099ق.م
به استناد این ماده در صورتی که زن عالم به فساد عقد باشد و مهریه او قبلا تعیین شده با شد در صورت وقوع نزدیکی نمی تواند مهرالمسمی را مطالبه کند و فقط می تواند مطالبه مهر المثل نماید.و اگر مهریه اش نیز تعیین نشده باشد فقط حق مطالبه مهر المثل دارد . و چنین استنباط می شود که که این ماده مفهوم مخالف ندارد که استدلال کنیم چون زن به فساد عقد آگاه بوده با وجود نزدیکی حق مطالبه مهر المثل را نداشته باشد . وصرفا جریمه وی در صورت آگاهی به فساد عقد تنزل مهر المسمی به مهرالمثل است .
در تمام چهار صورت فوق در صورتی که مرد قبلا تمام مهریه را پرداخت کرده باشد و زن کمتر از انچه که در یافت کرده باشد استحقاق داشته باشد بایستی مازاد را مسترد دارد.مواد1092 و 1098 ق.م
مهر در عقد منقطع
در فقه و قوانین ما نکاح دو نوع است یکی نکاح دائم است که معمول عرف جامعه همین است و دیگری عقد منقطع یا صیغه موقت است . در این نوع عقد دو رکن اصلی عبارت است از تعیین مدت و دیگری تعیین مهریه است و در صورت نبود مهریه عقد مذکور باطل است . به موجب ماده 1095 ق.م در عقد منقطع عدم ذکر مهر موجب بطلان نکاح می شود . در حالی که در عقد دائم عدم مهر تاثیری در عقد نداشت.در خصوص مطالبه مهریه در عقد منقطع نزدیکی تاثیری ندارد ودر صورتی که مرد تا پایان مدت نزدیکی نکند زن باز مستحق تمام مهریه خود است .
و همچنین فوت زن در مدت عقد موجب از بین رفتن مهریه نمی شود .
(ماده1096 ق.م) در صورتی که مرد قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهریه را پرداخت نماید.ماده 1097ق.م
مهر در نزدیکی به شبه
در صورتی که مردی به شبه با زنی نزدیکی داشته باشد در این صورت به استنادماده 1099 ق.م زن مستحق مهر المثل می باشد.
بطلان مهر وآثار آن
شرایط صحت مهر را قبلا بیان نمودیم .در صورت فقدان شرایط مهر باطل ولی عقد صحیح است.مثل مورد ماده 1081 ق.م و برحسب تعیین یا عدم تعیین مهریه و وقوع یا عدم وقوع نزدیکی مهر المسمی ،مهرالمثل ، یا مهرالمتعه پرداخت می شود . حکم کلی این است که در عقد نکاح دائم فقدان مهر یا عدم رعایت شرایط تعیین مهر یا مجهول بودن مهر یا متعلق به دیگری داشتن مهریا مالیت نداشتن مهریه تاثیری درعقد نکاح ندارد ممکن است مهریه باطل باشد ولی می توان بعد از وقوع نکاح براساس توافق و تراضی زوجین یا دیگری و یا در صورت حدوث اختلاف دادگاه آن را تعیین نماید.مواد1087 و1089 ق.م
حق حبس
یکی از مباحث بحث برانگیز قانون مدنی و حقوق خانواده ماده 1085 ق.م می باشد که بیان می کند زن تا تمام مهریه بوی تسلیم نشده می تواند از ایفای وظایف خود در مقابل شوهر (اعم از تمکین عام وخاص)خودداری کند و از طرفی این عدم تمکین و نشوز موجب سقوط نفقه نیز نمی گردد. وحتی به موجب آرائ وحدت رویه صادره تقسیط مهریه موجب سقوط حق حبس نمی شود(رای شماره 708 -22/5/1387) و باز به موجب رای وحدت رویه عدم انجام تکالیف شامل تمام وظایف زن می شود. (رای شماره718-13/2/1390)مگر اینکه زن به اختیار خود به وظایف خود عمل کند که به موجب ماده 1086 ق.م دیگر حق حبس منتفی است. همچنین عدم تمکین ناشی از حق حبس فقط حق تعقیب کیفری مطالبه نفقه را ساقط می کند وزن می تواند بابت مطالبه نفقه خود به دادگاه حقوقی مراجعه نماید. (رای شماره 633- 14/2/1378)
به نظر می رسد استفاده مطلق از حق حبس برخلاف روح مواد 1103و 1104 ق.م است که تاکید برحسن معاشرت زوجین با یکدیگر دارد . از طرفی وقتی مرد حاضر به پرداخت مهریه همسر به صورت اقساط می باشد دیگر جایگاهی برای اعمال حق حبس وجود ندارد زیرا مرد به تکلیف خود عمل می کند . از طرفی اگر قایل به این باشیم که با حکم اعسار حق حبس از بین نمی رود با توجه به مهریه های امروزی حق حبس مانع حضور زن و شوهر زیر یک سقف می شود از طرفی مشکلات اجتماعی متعددی در جامعه در ست می شود که بنیان زندگی خانوادگی را متزلزل و موجب بی علاقگی به ازدواج و حتی موجب فساد می شود.
باتوجه به اینکه مهریه از نظر مطالبه به دو شکل در عقدنامه ها نوشته می شود .باز به نظر می رسد که حق حبس اختصاص به مهریه ای دارد که عند المطالبه باشد چرا که حال بوده ومرد پذیرفته که هر وقت همسرش مطالبه کرد پرداخت نماید.ودر مورد مهریه های عند الاستطاعه چون از همان ابتدا زن پذیرقفته که دین شوهرش حال نباشد و هروقت که توانایی مالی داشت زن مطالبه کند لذا حق حبس در این مورد منتفی است.
در این قسمت به برخی سوالات در مورد مهریه می پردازیم
1- تقاضای طلاق از جانب زن چه تاثیری بر مهریه دارد؟ اصل بر این است زمانی که زن تقاضای طلاق می کند حقوق مالی خود را باید بذل کند تا حکم طلاق صادر شود . مگر زن از جانب مرد وکالت در طلاق داشته باشد که در این صورت تعیین تکلیف مهریه با زن است و یا طلاق توافقی باشد که زوجین در مورد حقوق مالی خود توافق می کنند.
2- چه چیزی را می توان مهر قرار داد؟ به صورت کلی هر مال یا عملی را که ارزش خرید و فروش داشته باشد یا برای یکی از طرفین ارزش مادی داشته باشد می تواند مهریه قرار گیرد.
3- مقدار مهریه چه میزان است؟ماده 1080 ق.م مقدار را به تراضی طرفین واگذار نموده است .ولی با توجه به شرایط مهر با ید مقدار آن را تعیین نمود . یعنی مالی را به عنوان مهریه تعیین کرد که مالیت داشته باشد ، قابلیت تملک داشته باشد ، عقلایی باشد .با این اوصاف زوجین باید مهریه را از نظر مقدار نیز متناسب تعیین نمایند ، مثلا زنی که می داند شوهرش برای ازدواج قرض کرده یا وام گرفته قطعا تعیین 1000 سکه مهریه را باید غیر منطقی و غیر قابل وصول دانست .لذا هرچند قانون گذار محدودیتی برای تعیین مقدار مهریه قرار نداده اما اگر مهریه عقلایی و منطقی نباشد قابل وصول نیست و به نظر می رسد باطل و باید به استناد دیگر مواد مهریه را تعیین نمود.
4–روشهای وصول و تامین مهریه را بیان کنید؟ یک از طریق دادگاه و دوم از طریق اجرای ثبت. از طرفی زن می تواند از طریق تقاضای تامین خواسته تقاضای توقیف اموال شوهرش را بنماید تا زمانی که حکم مهریه را اخذ می کند به راحتی بتواند از اموال توقیف شده مهریه را وصول نماید .تقاضای تامین اموال قبل از طرح دعوی مطالبه مهریه و ضمن دعوی و بعد از آن تا قبل از اجرا قابل طرح در دادگاه می باشد.
3-آیا کسانی که عقد غیر رسمی دارند می توانند مهریه خود را مطالبه کنند؟بله آنها هم صرفا می توانند با مراجعه به دادگاه با ارائه عقدنامه عادی یا شهادت شهود تقاضای مطالبه مهریه نمایند
4-آیا مهریه به ارث می رسد؟ بله چون مهریه مال زن است و تا قبل از نزدیکی مالک نصف آن است و بعد از آن مالک تمام مهریه می شود در صورت فوت زن مثل دیگر اموالش طبق طبقات ارث مهریه هم بین ورثه تقسیم می شد . ومی توانند از شوهر یا وراث شوهر آن را مطالبه نمایند.
5-آیا مهریه را می توان از ورثه شوهر مطالبه نمود؟ بله در صورت فوت شوهر و عدم پرداخت مهریه از جانب مرد زن می تواند به طرفیت ورثه شوهرش مطالبه مهریه کند.
6-مدارک لازم جهت مطالبه مهریه؟ تهیه عقد نامه یا در صورت عدم دسترسی به آن اخذ رونوشت برابر با اصل مهریه از دفقتر خانه ای که در آن عقد صورت گرفته است .به همراه فتوکپی شناسنامه وتنظیم دادخواست مطالبه مهریه.
7-چه اموالی را از شوهر می توان بابت مهریه توقیف نمود؟ تمام اموال شوهر را می توان توقیف نمود ولی در زمان اجرای حکم مستثنیایات را جدا نموده و از دیگر اموال بابت مهریه برداشت می کنند . مستثنیات دین هم عبارتند از منزل متناسب با شان مرد ، اتومبیل وسایل کار نوشت افزار وتلفن که شرح کامل آنها در قانون آیین دادرسی مدنی (مواد 523و 524و 525) و اجرای احکام مدنی(ماده 65) آمده است. تمام وجوه نقد مرد قابل توقیف است از جمله ودیعه مسکن ، هرچند که دراین رابطه وحدت رویه وجود ندارد.
8-چه دادگاهی صلاحیت رسیدگی به پرونده مهریه دارد؟ اصل صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده (مرد) میباشد ولی ماده 12 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 بیان می کند که در تمام دعاوی امور خانواده مربوط به زوجین ، زن می تواند در دادگاه محل اقامت خود یا شوهرش اقامه دعوی کند. مگر در مورد ی که خواسته مطالبه مهریه غیر منقول باشد.که دادگاه محل وقوع مال غیر منقول صلاحیت دارد . اگر یکی از زوجین خارج از کشور سکونت داشته باشد دادگاه محل اقامت کسی که داخل کشور سکونت دارد صلاحیت دارد و اکر هر دو خارج از کشور باشند دادگاه حقوقی تهران صلاحیت رسیدگی دارد.ماده 14ق.ح.خ
9-زنی که توان پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد باید پکارکند؟به استناد ماده 5 قانون حمایت خانواده برای هزینه دادرسی ، حق الزحمه کارشناس ،داور و سایر هزینه های هریک از اصحاب دعوی می تواند اعسار موقت اخذ نماید.شرایط استفاده از اعسار در مواد504تا 510 ق.ا.د.م بیان شده است.
10-آیا در زمان عقد می توان مهریه را ذکر نکرد؟ بله شرط صحت نکاح مهریه نیست و می توان بعدا هم مهریه را تعیین نمود.
11-آیا مهریه را کسی غیر از زوجین هم می توانند تعیین کنند؟ بله درصورتی که مهریه را زوجین تعیین ننمایند زوج و هر شخص ثالثی می توانند مهریه را به هر مبلغ و میزانی تعیین کنند .ماده 1089ق.م ولی اگر اختیار تعیین مهر با زن باشد زن نمی تواند بیشتر از مهرالمثل را به عنوان مهریه تعیین نماید.ماده 1090 ق.م
12-آیا حبس باعث کاهش مهریه می شود ؟ خیر حبس باعث کاهش میزان بدهی نمی شود چرا که جریمه نیست .
13-پرداخت مهریه به وسیله غیر زوج ممکن است؟ بله هرکس می تواند بدهی دیگری را به استناد ماده 267ق.م پرداخت نماید.
14-آیا یک مال را می توان مهر دو زن قرار داد؟ بله .اگر در مورد میزان سهم سکوت باشد سهم هر یک باالمناصفه می باشد و اگر سهام مشخص باشد هریک به نسبت سهم مالک است خواه آن دوزن همسر یک نفر باشند خواه همسر دو مرد باشند.
عند المطالبه و عند الاستطاعه یعنی چه ؟ عند المطالبه یعنی هر وقت که زوجه مهریه را بخواهد مرد بایستی به تعهد خود عمل کند و مهریه را پرداخت کند ودر این مورد چون مهریه حال است زن حق حبس دارد.
عند الاستطاعه: یعنی مهریه را زمانی می توان مطالبه نمود که زوج توانایی و قدرت پرداخت مهریه را داشته باشد در واقع از ابتدا مهریه حالت موجل داشته و حال نیست یا به عبارتی معسر بودن مرد از ابتدا پذیرفته شده است و زن دیگر حق حبس ندارد.
19- آیا زن مالک مهریه است ؟ بله به استناد ماده 1082 ق.م زن به محض عقد مالک مهر است و هرگونه دخل و تصرفی می تواند بنماید. ماده 30 ق.م مالکیت زن تا قبل از نزدیکی نسبت به نصف مهر مستقر و نسبت به نصف دیگر متزلزل است که با وقوع نزدیکی برتمام مورد مهر مستقر می شود.
20- آیا مهریه را می توان در چند مرحله وصول نمود ؟ بله زن می تواند بسته به نوع مهریه آن را در چند مرحله وبه طرق مختلف وصول نماید و ضروتی وجود ندارد که حتما تمام آن را یکجا مطالبه نماید.
21- آیا زن می تواند مهریه را به شخص ثالثی انتقال دهد؟ بله زن چون مالک مهریه است می تواند مال خود را به هر شخصی انتقال دهد .
22- در صورتی که شوهر مالی نداشته باشد می توان از مالی که به ارث به شوهر رسیده مهریه را وصول نمود؟ بله هر مالی که در ملکیت شوهر قرار داشته باشد می توانوسیله پرداخت مهریه قرار گیرد.
23- آیا سلب جزیی حق یا عدم انجام کار می تواند مهریه قرار گیرد؟ به نظر می رسد هرآنچه که بواسطه آن به زن نفعی مادی یا غیر مادی برسد می تواند مهریه قرار گیرد. مثل سلب حق انتقال به شهر دیگر ، یا حق انتخابمحل سکونت ، یا منع اشتغال به کار یا حرفه خاصی ، یا ترک شغل فعلی ،
24- آیا می توان مهریه ( مقالات مرتبط با مهریه – سوالات مرتبط با مهریه ) را از همان ابتدا تقسیط نمود ؟ به استناد ماده 1083 ق.م زوجیناز همان زمان عقد می توانند به توافق برای پرداخت مهریه مدت یا اقساط قراردهند. ولی اگر شرط کنند در مدت معینی مهریه پرداخت نشود عقد باطل است ، صحیح نیست و عقد درست و مهر باطل است .ماده 1081ق.م
25- آیا مرد ضامن مهریه است؟ به موجب ماده 1084 ق.م در صورتی که مهریه عین معین باشد و معلوم گردد قبل از عقد معیوب بوده و یا بعد از عقد و قبل از تسلیم به زوجه معیوب و یا تلف شده است ، شوهر ضامن عیب و تلف است که در این صورت باید بدل آن را از مثل یا قیمت به عنوان مهریه پرداخت نماید.
26- اگر مرد تمام مهریه را به زن پرداخت کرده با شد و به جهتی عقد فسخ ، ابطال ،یا طلاق صورت گیرد تکلیف مهریه چه می شود؟ در مواردی که زن مستحق نصف مهریه می باشد ، نصف دیگر را مسترد می کند. وآنجا که مستحق هیچ مهری نیست تمام آن را مسترد می کند . در صورتی که مهریه در دست زن تلف گردد و یا به نحوی غیر قابل استردادگردد در این صورت بدل آن از مثل یا قیمت به مرد برمی گردد.
27- اگر مرد قادر به پردات مهریه نباشد یا نخواهد پرداخت کند تکلیف چیست ؟ در این صورت اقدام به توقیف اموال و داراییها وحقوقوی می شود و حتی در صورتی که قادر به پرداخت باشد و پرداخت ننماید می توان وی را بازداشت نمود. البته مرد نیز حق دارد تقاضای اعسار و تقسیط مهریه را بنماد.
28- بعد از تقسیط مهریه می توان تقاضای تعدیل نمود؟ بله هم زن و هم مرد می توانند در صورتی که در وضعیت مالی تغییری ایجاد شود که در پرداخت مهریه موثر باشد تقاضای تعدیل اقساط مهریه را بنمایند.
29- در صورتی که شوهر قسط را پرداخت ننماید می توان او را جلب نمود؟ در صورت عدم پرداخت قسط از جانب مرد به موجب ماده 21 آیین نامه قانون اجرای نحوه محکومیتهای مالی می توان تقاضای بازداشت مرد را نمود و تا پرداخت اقساط معوقه یا اثبات اعسار و تقسیط مجدد در حبس می ماند.
30- آیا بدون مطالبه زن و ضمن دادخواست طلاق و یا مستقل می توان تقاضای تقسیط مهریه نمود؟ خیر اصل کلی این است تا مطالبه طلب نشود نمی توان تقاضای تقسیط نمود و حتی بسیاری از دادگاها از پذیرش دعوی متقابل تقسیط در ضمن دعوی اصلی خود داری می کنند . در این مورد که هنوز الزامی یا مطالبه ای صورت نگرفته به طریق اولی نمی توان چنین دعوایی را پذیرفت . هرچند که شنیده می شود در برخی از محاکم دعوی تقسیط مهریه ضمن دعوی طلاق به استناد به ماده 29 قانون حمایت خانواده با این استدلال که زن معمولا مطالبه می کند و باید تکیف مهریه روشن گردد پذیرفته می شود . که به نظر اینجانب برخلاف قانون و تقسیط فرع بر مطالبه می باشد و تا حکم قطعی محکومیت به پرداخت صادر نشده تقسیط خلاف قانون است.